Tegenwoordig zijn veel lenzen uitgerust met een extra eigenschap die het de fotograaf makkelijker maakt. En die optie heet bij Canon “IS” (image stabilisation), bij Nikon “VR” (Vibration Reduction), bij Sigma “OS” (optical stabilizer) en bij Sony “Steadyshot. Al deze termen doen globaal hetzelfde, ze zorgen er voor dat de trillingen geminimaliseerd worden waardoor je met langere sluitertijden kan werken. En daardoor heb je een grotere kans op een scherpe foto.
Hoe het ongeveer werkt, wat je er aan hebt en ook wanneer je het nu juist niet moet gebruiken, lees je verderop.
Simpel gezegd is het als volgt: In de lens (of in de camera bij Sony) zit een geavanceerd systeem dat de trillingen die er zijn detecteert en deze compenseert. Op dit filmpje van Canon is te zien dat de lens continu wordt verschoven om dit effect te bereiken. Hierdoor kan je met langere sluitertijden een ‘onbewogen’ foto maken. In sommige gevallen scheelt dit wel tot 3 stops! Deze techniek kost natuurlijk wel wat extra, maar dit is zeker een optie die het extra geld waard is.
De ‘vuistregel’ voor een onbewogen foto is dat je een sluitertijd gebruikt die 1/lenslengte is. Als je dus een 200 mm lens gebruikt, zou je een sluitertijd moeten nemen die 1/200 is of korter. Als je echter de IS aan zet, zou je hier in principe 3 stops van af kunnen halen qua sluitertijd. 1 Stop een sluitertijd van 1/100 inhouden, 2 stops geeft 1/50 en 3 stops geeft een sluitertijd van 1/25! Het verschil tussen 1/200 en 1/25 wordt dus gemaakt door de image stabilisatie van je lens of je camera.
Werkt dat altijd? Nou ja, meestal wel, maar je hebt ook nog zoiets als een onderwerp dat kan bewegen. Als je een snel bewegend onderwerp hebt, dan heb je natuurlijk ook bij een sluitertijd van 1/25 een bewogen foto, blijf als fotograaf dus wel opletten!
Overigens is het wel zaak om de cropfactor van je camera mee te nemen. De meeste niet fullframe spiegelreflex camera’s hebben een cropfactor van 1,5 a 1,6. Dat houdt dan in dat die 200 mm lens ineens 300 mm is. De sluitertijd die daarbij hoort is dan ook 1/300. Met 3 stops wordt dit vervolgens 1/40.
Maar niet altijd!
Helaas kan de anti-trilling ook tegenwerken en dat is voornamelijk als je de camera op een statief zet of op een andere manier stevig neer zet. De lens kan dan trillingen detecteren die er niet zijn, en op die manier juist trillingen maken! En daardoor juist een bewogen foto maken terwijl je op een statief werkt. In dat geval is het slim om je IS, VR, OS of steadyshot uit te zetten. De techniek keert dan tegen je! In onderstaand voorbeeld zie je een 100% crop van het Flat Iron Building in New York gemaakt tijdens een fotovakantie. Beide foto’s zijn gemaakt met een sluitertijd van 13 seconden. De bovenste foto is gemaakt met de IS aan en de onderste foto met de IS uit (verder geen handelingen verricht, zo uit de camera). Een behoorlijk verschil:
Gelukkig zijn er tegenwoordig steeds meer lenzen die ‘zien’ dat je camera op statief staat, dit zijn echter wel de lenzen uit het duurdere segment. Lees het boekje van je lens er op na om te kijken hoe dit zit. Ook bij het gebruik van panning (lees mijn blogpost over dynamiek in je foto maar eens) is het verstandig om je IS uit te zetten, of gebruik te maken van de opties die je lens geeft. Er zijn namelijk ook lenzen die ook de IS in één richting kunnen compenseren, de Canon 70-200 L IS bijvoorbeeld.
Uiteindelijk
De anti-trilling in je lens is een waardevolle toevoeging en kan je helpen om bijvoorbeeld onder slechte lichtomstandigheden met langere sluitertijden te kunnen werken. Let echter wel op dat deze techniek je niet tegen gaat werken, zo profiteer je maximaal van dit mooie staaltje techniek.
Beter leren fotograferen
Wil je beter leren fotograferen? Eindelijk eens de foto maken die je wilt en de camera niet meer op de automaat gebruiken? Ik heb een geweldige online cursus voor je gemaakt. Een Online fotocursus met 21 ebooks met honderden voorbeeldfoto’s en ruim 5 uur aan duidelijke instructievideo’s. Op deze pagina staat je alle informatie over deze online cursus. Nadat je ingeschreven bent kan je direct beginnen én deze cursus volgen in je eigen tijd en eigen tempo en op je computer, tablet of mobiel.
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe artikelen over fotografie? Schrijf je dan in via het formulier hieronder of via deze pagina op de website. Denk je dat je vrienden ook wat aan dit artikel hebben? Help mij dan om dit artikel te delen met de knoppen hieronder. Je kan dit bericht op Facebook, Google-Plus of LinkedIn publiceren. Of je Twittert er over en je kan het zelfs naar iemand mailen. Alvast bedankt! Wil je me steunen bij het onderhouden van deze website en deze artikelen? Dat kan door fotospullen aan te schaffen bij Cameranu.nl. Als je dat doet via deze link kost jou dat niets meer en krijg ik een kleine commissie.
Fotocursussen, workshops en (gratis) fotografieprojecten vind je op www.heelhollandfotografeert.nl
[…] De flitser mag zeker uitblijven, die komt toch niet zover (tenzij je een klein object in de voorgrond wilt belichten…). Je filters mag je ook weghalen voor je lens, UV filters (waar ik toch een hekel aan heb) kunnen juist met avondopnames een hinderlijke reflectie geven. En zet je Image Stabilisation (IS, VR, steadyshot) ook maar uit, die heeft geen nut op een statief of werkt juist tegen en vreet alleen maar batterijen (artikel waarom dit is lees je hier). […]
Hallo Mischa, en fotograferen met snellere sluitertijden dan een 500ste of zo, kan je dan ook niet beter de IS uitzetten? is dat nog een puntje of zijn er tegenwoordig ook lenzen die dat detecteren en de IS zelf uitzetten, zou mooi zijn:)
Groet,
Ridder
sommige objectieven hebben een slimme image stabilisation. Die detecteert dat de lens op een statief staat en schakelt zichzelf uit en zal niet inschakelen bij een korte sluitertijd. Maar de meeste objectieven hebben dit niet. Maar het zelf uitzetten zou ik niet zo snel doen, grote kans dat je hem weer vergeet aan te zetten als je het nodig hebt.